Πέζα μήλο πέζα ρόιδο......
Περί γάμου ο λόγος....και θα αναφέρουμε έθιμα του χωριού όταν παντρευόταν κάποιος.
Το πρώτο μέλημα ήταν το κάλεσμα του γάμου, το οποίο γινόταν από ένα αγόρι κι ένα κορίτσι κρατώντας την τσίτσα (=φλασκί) στολισμένη με διάφορα λουλούδια, αλλά απαραίτητα βασιλικό.
Αναπόσπαστο μέρος αποτελούσαν τα προικιά. Τα στόλιζαν στον τοίχο και παράλληλα τραγουδούσαν, ενώ ο γαμπρός με τους γονείς και τους συγγενείς του τα “ κερνούσαν”. Συνήθως προσέφεραν λουκούμια. Την επόμενη μέρα τα ξεστόλιζαν, τα φόρτωναν σε μπαλώτα και τα πήγαιναν στο σπίτι όπου θα έμενε το ζευγάρι, συνήθως στο σπίτι του γαμπρού. Έθιμο ήταν να κλαπεί κάτι, ενώ για να παραδοθούν από τους βλάμηδες έπρεπε να τάξουν κάτι. Απαραίτητη προϋπόθεση στα προικιά αποτελούσαν η εικόνα, γλυκό του κουταλιού και γλάστρα με βασιλικό. Έδιναν ακόμη ζώσματα δηλαδή δώρα πχ. κουβέρτες, στα πεθερικά.
Στη συνέχεια των προετοιμασιών του γάμου, αναπιάνονταν τα προζύμια για τις προβέντες, τις οποίες στόλιζαν περίτεχνα και να κοπούν στο τραπέζι του γάμου. Ένα ακόμη έθιμο εκείνης της ημέρας ήταν το καρβούνισμα του γαμπρού από τις φίλες της νύφης, όπου τον μουτζούρωναν με στάχτες για να μην πλησιάσει στα προικιά και να μη δει τη νύφη.
Τα δώρα από τους συγγενείς ήταν οικοσκευές αλλά από τους φίλους δινόταν κρασί και αρνί ως ένδειξη προσφοράς στο γάμο.
Κατά την προετοιμασία της νύφης την έντυνε μόνο η μητέρα της και της τραγουδούσαν οι κοπέλες. Ένα παραδοσιακό τραγούδι ήταν το παρακάτω:
“Ντύσε με μάνα ντύσε με να γίνω χρυσή νυφούλα
μη με γελάσει η πεθερά κι όλη η αντρογενιά..”
Της έδιναν φυλαχτά και θερμόμετρο για το “κακό μάτι”. Στη συνέχεια ερχόταν ο κουνιάδος της να της φορέσει τα παπούτσια τα οποία ήταν συνήθως....μικρά, μέχρι βέβαια να μπει μέσα το ανάλογο κέρασμα. Στη σόλα του παπουτσιού γράφονταν τα ονόματα των ανύπαντρων κοριτσιών. Στην προετοιμασία του γαμπρού έρχονταν οι φίλοι του να τον ξυρίσουν και να τον ντύσουν, ενώ παράλληλα τραγουδούσαν. Στην εκκλησία πήγαιναν με τη συνοδεία κλαρίνου.
Μετά τη στέψη στηνόταν ο πρώτος χορός στην πλατεία όπου η νύφη πέταγε στους καλεσμένους κουφέτα μέσα από την κεντημένη μαρούδα της.
Έπειτα πήγαινε στο σπίτι του γαμπρού καβάλα σ΄ένα άλογο. Πριν κατέβει της τραγουδούσαν οι συγγενείς
“Πέζα (=πέζεψε) μήλο πέζα ρόιδο, πέζα δροσερό σταφύλι”
και η νύφη απαντούσε: “Δεν πεζεύω καμαρώνω,
ώσπου να ρθει ο πεθερός μου να μου τάξει να πεζέψω”
Το ίδιο έλεγε και για την πεθερά της.
Η νύφη έπρεπε να πετάξει ένα κόκκινο μήλο στολισμένο με κέρματα στις ανύπαντρες κοπέλες. Αφού της έταζαν κάτι, συνήθως χρήματα, ξεπέζευε από το άλογο και προσκυνούσε στην είσοδο του σπιτιού τα πεθερικά της. Τότε φώναζαν “να κοπούν τα χούγια” των άμεσων συγγενών με πρώτα της νύφης. Κάποιος χωρατατζής συγγενής με μια χατζάρα φώναζε “κόβω τα χούγια της νύφης” και όλοι μαζί φώναζαν “κόψ' τα”. Επαναλαμβανόταν το ίδιο για όλους τους συγγενείς, ώσπου να φτάσουν στον πεθερό. Για να κοπούν έπρεπε να “ασημωθούν”, να παζαρέψουν την τιμή, μέχρι να υποκύψει ο πεθερός και να του φιλήσει τα χέρια η νύφη.
Και ερχόταν η σειρά της...πεθεράς, η οποία έπρεπε να πετάξει ένα ασημένιο κλειδί στην είσοδο του σπιτιού για να το πατήσουν οι νεόνυμφοι και να τους γλυκάνει με μέλι και καρύδια.
Τα φαγητά στο γλέντι του γάμου βράζονταν σε καζάνια από ειδικούς που ασχολούνταν με το μαγείρεμα και προσφέρονταν συνήθως γίδα βραστή με πατάτες και φυσικά παραδοσιακές πίτες. Πρώτη έσερνε το χορό η νύφη με το τραγούδι “ωραία που ναι η νύφη μας”.
Κάποια από αυτά τα έθιμα υφίστανται ως σήμερα. Τα ζευγάρια που έχουν ζήσει αυτά τα έθιμα στο χωριό (όπως τα θυμάται η μητέρα μου -ας την συγχωρήσουν οι συχωριανοί τους οποίους παρέλειψε) είναι ο Χρήστος και η Παναγιώτα Κουτά, ο Γιάννης και η Μαρία Κουτά, ο Νίκος και η Σαββούλα Σιούλα.
Αυτά τα γεγονότα έχουν περάσει ανεπιστρεπτί για τη γενιά μας. Όμορφα ήθη και έθιμα που δεν θα ξαναζήσουμε στο χωριό μας. Ή μήπως έπεται συνέχεια......;
Χάιλα Μερσίνη
Περί γάμου ο λόγος....και θα αναφέρουμε έθιμα του χωριού όταν παντρευόταν κάποιος.
Το πρώτο μέλημα ήταν το κάλεσμα του γάμου, το οποίο γινόταν από ένα αγόρι κι ένα κορίτσι κρατώντας την τσίτσα (=φλασκί) στολισμένη με διάφορα λουλούδια, αλλά απαραίτητα βασιλικό.
Αναπόσπαστο μέρος αποτελούσαν τα προικιά. Τα στόλιζαν στον τοίχο και παράλληλα τραγουδούσαν, ενώ ο γαμπρός με τους γονείς και τους συγγενείς του τα “ κερνούσαν”. Συνήθως προσέφεραν λουκούμια. Την επόμενη μέρα τα ξεστόλιζαν, τα φόρτωναν σε μπαλώτα και τα πήγαιναν στο σπίτι όπου θα έμενε το ζευγάρι, συνήθως στο σπίτι του γαμπρού. Έθιμο ήταν να κλαπεί κάτι, ενώ για να παραδοθούν από τους βλάμηδες έπρεπε να τάξουν κάτι. Απαραίτητη προϋπόθεση στα προικιά αποτελούσαν η εικόνα, γλυκό του κουταλιού και γλάστρα με βασιλικό. Έδιναν ακόμη ζώσματα δηλαδή δώρα πχ. κουβέρτες, στα πεθερικά.
Στη συνέχεια των προετοιμασιών του γάμου, αναπιάνονταν τα προζύμια για τις προβέντες, τις οποίες στόλιζαν περίτεχνα και να κοπούν στο τραπέζι του γάμου. Ένα ακόμη έθιμο εκείνης της ημέρας ήταν το καρβούνισμα του γαμπρού από τις φίλες της νύφης, όπου τον μουτζούρωναν με στάχτες για να μην πλησιάσει στα προικιά και να μη δει τη νύφη.
Τα δώρα από τους συγγενείς ήταν οικοσκευές αλλά από τους φίλους δινόταν κρασί και αρνί ως ένδειξη προσφοράς στο γάμο.
Κατά την προετοιμασία της νύφης την έντυνε μόνο η μητέρα της και της τραγουδούσαν οι κοπέλες. Ένα παραδοσιακό τραγούδι ήταν το παρακάτω:
“Ντύσε με μάνα ντύσε με να γίνω χρυσή νυφούλα
μη με γελάσει η πεθερά κι όλη η αντρογενιά..”
Της έδιναν φυλαχτά και θερμόμετρο για το “κακό μάτι”. Στη συνέχεια ερχόταν ο κουνιάδος της να της φορέσει τα παπούτσια τα οποία ήταν συνήθως....μικρά, μέχρι βέβαια να μπει μέσα το ανάλογο κέρασμα. Στη σόλα του παπουτσιού γράφονταν τα ονόματα των ανύπαντρων κοριτσιών. Στην προετοιμασία του γαμπρού έρχονταν οι φίλοι του να τον ξυρίσουν και να τον ντύσουν, ενώ παράλληλα τραγουδούσαν. Στην εκκλησία πήγαιναν με τη συνοδεία κλαρίνου.
Μετά τη στέψη στηνόταν ο πρώτος χορός στην πλατεία όπου η νύφη πέταγε στους καλεσμένους κουφέτα μέσα από την κεντημένη μαρούδα της.
Έπειτα πήγαινε στο σπίτι του γαμπρού καβάλα σ΄ένα άλογο. Πριν κατέβει της τραγουδούσαν οι συγγενείς
“Πέζα (=πέζεψε) μήλο πέζα ρόιδο, πέζα δροσερό σταφύλι”
και η νύφη απαντούσε: “Δεν πεζεύω καμαρώνω,
ώσπου να ρθει ο πεθερός μου να μου τάξει να πεζέψω”
Το ίδιο έλεγε και για την πεθερά της.
Η νύφη έπρεπε να πετάξει ένα κόκκινο μήλο στολισμένο με κέρματα στις ανύπαντρες κοπέλες. Αφού της έταζαν κάτι, συνήθως χρήματα, ξεπέζευε από το άλογο και προσκυνούσε στην είσοδο του σπιτιού τα πεθερικά της. Τότε φώναζαν “να κοπούν τα χούγια” των άμεσων συγγενών με πρώτα της νύφης. Κάποιος χωρατατζής συγγενής με μια χατζάρα φώναζε “κόβω τα χούγια της νύφης” και όλοι μαζί φώναζαν “κόψ' τα”. Επαναλαμβανόταν το ίδιο για όλους τους συγγενείς, ώσπου να φτάσουν στον πεθερό. Για να κοπούν έπρεπε να “ασημωθούν”, να παζαρέψουν την τιμή, μέχρι να υποκύψει ο πεθερός και να του φιλήσει τα χέρια η νύφη.
Και ερχόταν η σειρά της...πεθεράς, η οποία έπρεπε να πετάξει ένα ασημένιο κλειδί στην είσοδο του σπιτιού για να το πατήσουν οι νεόνυμφοι και να τους γλυκάνει με μέλι και καρύδια.
Τα φαγητά στο γλέντι του γάμου βράζονταν σε καζάνια από ειδικούς που ασχολούνταν με το μαγείρεμα και προσφέρονταν συνήθως γίδα βραστή με πατάτες και φυσικά παραδοσιακές πίτες. Πρώτη έσερνε το χορό η νύφη με το τραγούδι “ωραία που ναι η νύφη μας”.
Κάποια από αυτά τα έθιμα υφίστανται ως σήμερα. Τα ζευγάρια που έχουν ζήσει αυτά τα έθιμα στο χωριό (όπως τα θυμάται η μητέρα μου -ας την συγχωρήσουν οι συχωριανοί τους οποίους παρέλειψε) είναι ο Χρήστος και η Παναγιώτα Κουτά, ο Γιάννης και η Μαρία Κουτά, ο Νίκος και η Σαββούλα Σιούλα.
Αυτά τα γεγονότα έχουν περάσει ανεπιστρεπτί για τη γενιά μας. Όμορφα ήθη και έθιμα που δεν θα ξαναζήσουμε στο χωριό μας. Ή μήπως έπεται συνέχεια......;
Χάιλα Μερσίνη